پا‌ی پرانتزی در کودکام چگونه دمان می‌‌شود؟

به گزارش مجله خبری نگار، پای پرانتزی یا خمیدگی پا‌ها در کودکان نوپا بسیار رایج است. کودکان مبتلا به خمیدگی پا، هنگام ایستادن فاصله‌ای مشخص بین زانو‌ها و نواحی تحتانی پا‌های خود دارند. این وضعیت می‌تواند نتیجه خمیدگی یک یا هر دو زانو به سمت بیرون باشد. در اغلب موارد، خمیدگی پا‌ها همگام با رشد کودک به صورت طبیعی برطرف می‌شود. در صورتی که خمیدگی یاد شده تا ۳ سالگی برطرف نشود، امکان وجود عوامل زمینه‌ای همچون بیماری بلانت یا نرمی استخوان وجود دارد.

پای پرانتزی چیست؟

پای پرانتزی یک بیماری استخوانی در کودکان است که سبب خمیدگی پا‌ها و بروز دیگر بد شکلی‌های استخوانی می‌شود. کودکان مبتلا به پای پرانتزی از دریافت مقادیر کافی کلسیم، فسفر یا ویتامین D محروم بوده‌اند. هر سه این موارد برای داشتن استخوان‌هایی سالم ضروری‌اند. پای پرانتزی همچنین می‌تواند در اثر یک ناهنجاری ژنتیکی به وجود آید که در آن بدن توانایی جذب مناسب ویتامین D را ندارد.

علت پای پرانتزی

پرانتزی شدن فیزیولوژیک پا‌ها در اغلب کودکان زیر ۲ سال و خمیدگی پا‌ها نوعی از ظاهر طبیعی پا‌ها به شمار می‌رود. در کودکان دارای پا‌های پرانتزی، خمیدگی تقریبا در ۱۸ ماهگی شروع به بهبود می‌کند و همگام با رشد کودک ادامه می‌یابد. با رسیدن به ۳ تا ۴ سالگی، خمیدگی اصلاح شده و پا‌ها ظاهری طبیعی به دست آورده‌اند.

تشخیص پای پرانتزی

خمیدگی پا‌ها هنگام ایستادن یا راه رفتن کودک بیشترین تظاهر را دارد. رایج‌ترین علامت خمیدگی پا‌ها الگوی نامطلوب راه رفتن فرد بیمار است. نوپایان مبتلا به خمیدگی پا معمولا هماهنگی خوبی دارند و در فراگیری نحوه راه رفتن تاخیر ندارند. با این حال، میزان خمیدگی پا‌ها ممکن است قابل توجه و هشداری برای والدین یا اعضای خانواده باشد. قرار دادن کف پا به سمت داخل هم در این کودکان شایع بوده و اغلب در ترکیب با خمیدگی پا‌ها دیده می‌شود. خمیدگی پا‌ها معمولا سبب بروز درد در کودکان خردسال نمی‌شود. البته، خمیدگی مداوم در دوران نوجوانی می‌تواند به ناراحتی مفاصل ران، زانو‌ها یا بیماری مچ پا منجر شود.

درمان پای پرانتزی چقدر طول می‌کشد؟

پرانتزی شدن فیزیولوژیک پا‌ها تقریبا همواره به صورت خود به‌خود همگام با رشد کودک برطرف می‌شود. این اصلاح معمولا با رسیدن به ۳ تا ۴ سالگی رخ می‌دهد؛ هرچند بازهم بهتر است تشخیص این موضوع را به عهده پزشک متخصص بگذاریم. درمان نشدن بیماری بلانت یا پای پرانتزی در شیرخوارگی به تشدید فزاینده خمیدگی در اواخر کودکی و اوایل نوجوانی منجر می‌شود.

این کودکان در نهایت به دلیل فشار‌های غیرطبیعی بر مفاصل به درد پا مخصوصا در ناحیه زانو دچار می‌شوند. نوجوانان مبتلا به بیماری بلانت اغلب اوقات هنگام خم شدن درد را تجربه خواهند کرد. دو نوع روش درمان وجود دارد:

۱. درمان پای پرانتزی بدون جراحی

۲. درمان پای پرانتزی با جراحی

درمان پای پرانتزی بدون جراحی

❇ پرانتزی شدن فیزیولوژیک پا‌ها با این که پرانتزی شدن فیزیولوژیک پا‌ها نیازمند درمان فعال نیست، اما پزشک از والدین کودک می‌خواهد تا زمان رفع خمیدگی هر ۶ ماه یک بار کودک را به نزد او بیاورند.

❇ بیماری بلانت شیرخوارگی جهت بهبود به درمان نیاز دارد. در صورت تشخیص زود هنگام بیماری، یک قالب گیری می‌تواند تنها اقدام مورد نیاز باشد. قالب گیری برای درمان بیماری بلانت در نوجوانان موثر نیست.

❇ پای پرانتزی، پزشک، کودکان مبتلا به پای پرانتزی را به ملاقات با متخصص اختلالات متابولیسم و انجام پیگیری‌های ارتوپدی متداول توصیه می‌کند. اثرات پای پرانتزی را اغلب می‌توان با مصرف دارو کنترل کرد.

درمان با جراحی

❇ پرانتزی شدن فیزیولوژیک پاها، در موارد نادر، این بیماری در نو پایان به طور کامل برطرف نشده و خمیدگی پا‌ها در نوجوانی برای فرد و خانواده او نگرانی‌هایی را از نظر زیبایی به وجود می‌آورد. در صورتی که خمیدگی به میزان کافی شدید باشد، جراحی اصلاح خمیدگی به همراه رشد هدایت شده برای فرد در نظر گرفته می‌شود.

❇ بیماری بلانت، در صورتی که خمیدگی پا‌ها در کودکان مبتلا به بیماری بلانت شیر خوارگی صرف نظر از قالب گیری برطرف نشود، با رسیدن به سن ۴ سالگی جراحی در نظر گرفته می‌شود. جراحی می‌تواند از پیشرفت بیماری و رسیدن آسیب دائمی به نواحی رشد استخوان ساق پا پیشگیری کند. کودکان بزرگ‌تر و مبتلا به خمیدگی پای ناشی از بیماری بلانت نیازمند جراحی اصلاحی هستند.

❇ پای پرانتزی، جراحی برای کودکان مبتلایی در نظر گرفته می‌شود که بد شکلی‌ها صرف نظر از دارو درمانی مناسب هنوز بر جای باقی مانده اند.

روش‌های جراحی متفاوتی برای اصلاح خمیدگی پا یا پای پرانتزی وجود داشته و در ۲ دسته عمده جای می‌گیرند:

۱- رشد هدایت شده

رشد هدایت شده، رایج‌ترین نوع جراحی برای این بیماری است. در این روش، با استفاده از یک صفحه فلزی کوچک رشد استخوان در قسمت سالم بخش فوقانی استخوان ساق پا متوقف می‌شود. این اقدام، امکان جبران را برای بخش غیر طبیعی فراهم کرده و همزمان با رشد طبیعی کودک پا‌ها صاف می‌شوند. با بهبود یافتن تراز استخوانی، صفحه فلزی برداشته شده و رشد ادامه می‌یابد.

۲- برش استخوان درشت نی

در این فرایند استخوان ساق پا از ناحیه زیر زانو برش داده شده و جهت تصحیح تراز مناسب شکل دهی می‌شود. تغییر شکل استخوان با پیچ و صفحه‌های داخلی یا قطعات خارجی مخصوص انجام می‌شود. در برخی موارد، پس از جراحی جهت محافظت از استخوان در دوران بهبودی استفاده از قالب توصیه می‌شود.

افراد ممکن است در دوره بهبودی به استفاده از عصا نیازمند شوند. پزشک جهت احیای قدرت و محدوده حرکتی استفاده از تمرینات فیزیوتراپی را توصیه می‌کند. تیم درمان نحوه سپری دوره بهبودی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره را به طور کامل برای بیمار توضیح می‌دهند.

توضیح: این مطلب خلاصه‌ای از مقاله دکتر غلامرضا نادری فلوشیپ جراحی مچ پا و پاست.